Μάθημα : Α΄ΛΥΚΕΙΟΥ - ΑΛΓΕΒΡΑ
Κωδικός : G217121
-
Θεματικές Ενότητες
-
A1. Οι πραγματικοί αριθμοί
-
A1. Οι πραγματικοί αριθμοί - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
A2. Πράξεις - Ιδιότητες στο \(R\)
-
A2. Πράξεις - Ιδιότητες στο \(R\) - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
Α3. Ιδιότητες των δυνάμεων
-
Α3. Ιδιότητες των δυνάμεων - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
Α4. Ταυτότητες
-
Α4. Ταυτότητες - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
A5. Παραγοντοποίηση
-
A5. Παραγοντοποίηση - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
A6. Διάταξη Πραγματικών αριθμών
-
A6. Διάταξη Πραγματικών αριθμών - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
A7. Απόλυτη Τιμή Πραγματικού Αριθμού
-
A7. Απόλυτη Τιμή Πραγματικού Αριθμού - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
Α8. Ρίζες πραγματικών αριθμών
-
Α8. Ρίζες πραγματικών αριθμών - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
Α9. Εξισώσεις 1ου βαθμού
-
Α9. Εξισώσεις 1ου βαθμού - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
Α10. Εξισώσεις της μορφής \(x^\nu =\alpha, \) όπου \(\nu \in \mathbb{N}^*,\alpha \in \mathbb{R}\) (Διώνυμες Εξισώσεις)
-
Α10. Εξισώσεις της μορφής \(x^\nu =\alpha, \) όπου \(\nu \in \mathbb{N}^*,\alpha \in \mathbb{R}\) (Διώνυμες Εξισώσεις) - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
Α11. Εξισώσεις 2ου βαθμού: \(\alpha x^2+\beta x+\gamma =0\) όπου \(\alpha \neq 0\)
-
Α12. Εξισώσεις που ανάγονται σε 2ου βαθμού
-
Α13. Παραμετρικές Εξισώσεις 2ου βαθμού
-
Α11-12-13. Εξισώσεις 2ου βαθμού - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
Α14. Ανισώσεις \( 1^{ου} \) βαθμού (βασική μορφή)
-
Α15. Ανισώσεις \( 1^{ου} \) βαθμού (παραμετρικές)
-
Α16. Ανισώσεις \( 1^{ου} \) βαθμού με απόλυτες τιμές
-
Α17. Ανισώσεις \( 1^{ου} \) βαθμού με απόλυτες τιμές (σύνθετες)
-
Α14-15-16-17. Ανισώσεις \( 1^{ου} \) βαθμού - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
Α18. Παραγοντοποίηση τριωνύμου
-
Α19. Πρόσημο τριωνύμου
-
Α20. Ανισώσεις \( 2^{ου} \) βαθμού (μορφές \( \alpha x^2 + \beta x + \gamma >0 \) ή \( \alpha x^2 + \beta x + \gamma <0, \alpha \neq 0 \) )
-
A21. Ανισώσεις "γινόμενο" και ανισώσεις "πηλίκο"
-
A18-19-20-21. Ανισώσεις \( 2^{ου}\) Βαθμού - Λυμένα θέματα από την ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
-
A1. Οι πραγματικοί αριθμοί
Α9. Εξισώσεις 1ου βαθμού
Κάθε εξίσωση που έχει ή μπορεί να πάρει τη μορφή :
\(\alpha x+ \beta =0\) ή ισοδύναμα \(\alpha x=-\beta \)
λέγεται εξίσωση 1ου βαθμού (ή πρωτοβάθμια εξίσωση), με άγνωστο το x.
Κάθε αριθμός που επαληθεύει την εξίσωση λέγεται ρίζα ή λύση της εξίσωσης.
Οι αριθμοί \(\alpha \) και \( \beta \) λέγονται συντελεστές της εξίσωσης.
Διακρίνουμε τις περιπτώσεις:
- Αν \(\alpha \neq 0\), η εξίσωση (1) έχει μόνο μια λύση (ρίζα), την \(x=\cfrac{-\beta }{\alpha }\)
- Αν \(\alpha=0\) και \(\beta \neq 0\), η εξίσωση (1) είναι αδύνατη (δεν έχει λύση)
- Αν \(\alpha=0\) και \(\beta =0\), η εξίσωση (1) είναι ταυτότητα ή αόριστη (αληθεύει για κάθε πραγματικό)
ΒΗΜΑΤΑ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΕΞΙΣΩΣΗΣ 1ου ΒΑΘΜΟΥ
- Βήμα 1ο: Απαλοιφή παρονομαστών πολλαπλασιάζοντας επί το ΕΚΠ των παρονομαστών.
- Βήμα 2ο: Απαλοιφή παρενθέσεων (με επιμεριστική ιδιότητα)
- Βήμα 3ο: Χωρίζουμε γνωστούς από αγνώστους όρους (κάθε όρος που μεταφέρεται στο άλλο μέλος, αλλάζει πρόσημο)
- Βήμα 4ο: Κάνουμε αναγωγές ομοίων όρων (δηλαδή κ'ανουμε πράξεις όπου μπορούν να γίνουν ή βγάζουμε τον άγνωστο κοινό παράγοντα)
- Βήμα 5ο: Διαιρούμε με το συντελεστή του αγνώστου, αν δεν είναι ίσος με μηδέν (0). Αν ο συντελεστής του αγνώστου είναι μηδέν (0), τότε η εξίσωση είναι αδύνατη ή αόριστη.
ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. (Άσκηση 1 σελ. 83 Α΄ ομάδας σχολικού βιβλίου)
Να λύσετε τις εξισώσεις :
i. \(4x-3(2x-1)=7x-42 \)
ii. \(\cfrac{1-4x}{5}-\cfrac{x+1}{4}=\cfrac{x-4}{20}+\cfrac{5}{4}\)
Λύση
i. \( 4x-3(2x-1)=7x-42\Leftrightarrow\)
\( 4x-6x+3=7x-42\Leftrightarrow\)
\( 4x-6x-7x=-3-42\Leftrightarrow\)
\( -9x=-45\Leftrightarrow \)
\( \cfrac{-9x}{-9}=\cfrac{-45}{-9}\Leftrightarrow\)
\( x=5 \)
ii. Για την εξίσωση \(\cfrac{1-4x}{5}-\cfrac{x+1}{4}=\cfrac{x-4}{20}+\cfrac{5}{4} \), πρώτα θα απαλλαγώ από τα κλάσματα.
Βρίσκω το Ελάχιστο Κοινό Πολλαπλάσιο των παρονομαστών: ΕΚΠ(4,5,20)=20 και στη συνέχεια πολ/ζω κάθε όρο με το ΕΚΠ ώστε να κάνω απαλοιφή παρανομαστών.
\(\cfrac{1-4x}{5}-\cfrac{x+1}{4}=\cfrac{x-4}{20}+\cfrac{5}{4} \Leftrightarrow\)
\( EK\Pi \cdot \cfrac{1-4x}{5}-EK\Pi \cdot \cfrac{x+1}{4}=EK\Pi \cdot \cfrac{x-4}{20}+EK\Pi \cdot \cfrac{5}{4} \Leftrightarrow \)
\( 20 \cdot \cfrac{1-4x}{5}-20 \cdot \cfrac{x+1}{4}=20\cdot \cfrac{x-4}{20}+20 \cdot \cfrac{5}{4} \Leftrightarrow \)
\(4(1-4x)-5(x+1)=(x-4)+25 \Leftrightarrow \)
\( 4-16x-5x-5=x-4+25 \Leftrightarrow \)
\( -16x-5x-x = -4+5-4+25 \Leftrightarrow \)
\( -22x=22 \Leftrightarrow \)
\( \cfrac{-22x}{-22}=\cfrac{22}{-22} \Leftrightarrow \)
\( x=-1 \)
2. (Άσκηση 2 σελ. 83 Α΄ ομάδας σχολικού βιβλίου)
Να λύσετε τις εξισώσεις :
i. \(2(3x-1)-3(2x-1)=4\)
ii. \(2x-\cfrac{5-x}{3}=-\cfrac{5}{3}+\cfrac{7x}{3} \)
Λύση
i. \(2(3x-1)-3(2x-1)=4\Leftrightarrow \)
\(6x - 2 - 6x + 3 = 4 \Leftrightarrow \)
\(6x - 6x = 4 - 3 + 2\Leftrightarrow \)
\(0x =3\) Η εξίσωση είναι αδύνατη (δηλ. δεν επαληθεύεται για καμία τιμή του x, καμία λύση)
ii. \(2x-\cfrac{5-x}{3}=-\cfrac{5}{3}+\cfrac{7x}{3} \Leftrightarrow \)
\( 6x-3\cfrac{5-x}{3}=-3\cfrac{5}{3}+3\cfrac{7x}{3}\Leftrightarrow \)
\( 6x-\left ( 5-x \right )=-5+7x\Leftrightarrow \)
\( 6x -5+ x =-5+7x \Leftrightarrow \)
\( 7x -7x =-5+5 \Leftrightarrow \)
\(0x= 0 \) Η εξίσωση είναι ταυτότητα (δηλ. αληθεύει για κάθε πραγματικό αριθμό x, άπειρες λύσεις)
ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΗ ΜΟΡΦΗ
Σε μια πρωτοβάθμια εξίσωση \(\alpha x+\beta =0\) , αν οι συντελεστές \(\alpha \) και \( \beta \) είναι παράμετροι, τότε η εξίσωση λέγεται παραμετρική.
Στις παραμετρικές εξισώσεις ο άγνωστος συνήθως συμβολίζεται με \( x \) ενώ η παράμετρος με \( \lambda \) ή \( \mu \) ή κάποιο άλλο γράμμα.
Έτσι όταν χωρίζουμε γνωστούς από αγνώστους, κάθε όρος που περιέχει το x θεωρείται άγνωστος και μεταφέρεται στο 1ο μέλος, ενώ κάθε όρος που περιέχει το λ (ή μ κτλ) θεωρείται γνωστός και μεταφέρεται στο 2ο μέλος.
Για να λύσουμε μια παραμετρική πρωτοβάθμια εξίσωση :
Βήμα 1 : φέρνω την εξίσωση στη μορφή \(\alpha x=-\beta \)
Βήμα 2 : βρίσκω τις τιμές της παραμέτρου για τις οποίες ισχύει : \(\alpha x=0 \)
Βήμα 3 : όταν \(\alpha \neq 0\), η εξίσωση \(\alpha x=-\beta \) έχει ακριβώς μια λύση τη \(x=-\cfrac{\beta }{\alpha }\)
Βήμα 4 : για τις τιμές της παραμέτρου που ισχύει \(\alpha = 0\), αντικαθιστώ στην αρχική εξίσωση και προκύπτει είτε αδύνατη είτε ταυτότητα (αόριστη)
π.χ. Να λύσετε την εξίσωση \( \lambda ^2x-\lambda =x-1\) για τις διάφορες τιμές της παραμέτρου \(\lambda\).
Λύση
Βήμα 1: \( \lambda ^2x-\lambda =x-1\Leftrightarrow \lambda ^2x-x =\lambda-1\Leftrightarrow\left ( \lambda ^2-1 \right )x=\lambda -1\) (1)
Βήμα 2: \( \lambda ^2-1=0\Leftrightarrow \lambda ^2=1 \Leftrightarrow \sqrt{\lambda ^2}=\sqrt{1}\Leftrightarrow
\left | \lambda \right |=1\Leftrightarrow \lambda =1 \) ή \(\lambda =-1 \)
Βήμα 3: Αν \(\lambda \neq 1\) και \(\lambda \neq -1\), η εξίσωση έχει μοναδική λύση :
\( (\lambda^2-1)x=\lambda -1 \Leftrightarrow \) \( \cfrac{(\lambda^2-1)x}{\lambda^2-1}=\cfrac{\lambda -1}{\lambda^2-1} \)
\( \Leftrightarrow x=\cfrac{\lambda -1}{(\lambda-1)(\lambda+1)} \)
\( \Leftrightarrow x=\cfrac{1}{\lambda+1} \)
Βήμα 4:
- Αν \( \lambda =1 \) τότε η εξίσωση (1) γράφεται
\( (\lambda ^2-1)x =\lambda -1 \Leftrightarrow \)
\((1^2-1)x =1 -1 \Leftrightarrow \)
\( 0x =0 \) είναι ταυτότητα (κάθε αριθμός x είναι λύση της εξίσωσης) - Αν \(\lambda =-1\) τότε η εξίσωση (1) γράφεται
\( (\lambda ^2-1)x =\lambda -1 \Leftrightarrow \)
\( ((-1)^2-1)x =-1 -1 \Leftrightarrow \)
\( 0x =-2 \) είναι αδύνατη .
ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΛΥΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΠΑΡΑΓΟΝΤΟΠΟΙΗΣΗ
Οι εξισώσεις αυτές λύνονται με τη βοήθεια της πρότασης :
«Ένα γινόμενο παραγόντων είναι μηδέν, όταν τουλάχιστον ένας από τους παράγοντες είναι μηδέν»:
\(\alpha \cdot \beta =0\Leftrightarrow \) (\(\alpha =0 \) ή \(\beta =0 \) ) (1)
Η διαδικασία είναι η εξής :
Βήμα 1 : μεταφέρω όλους τους όρους στο 1ο μέλος, οπότε στο 2ο μένει το μηδέν
Βήμα 2 : παραγοντοποιώ το 1ο μέλος, ώστε να σχηματιστεί "γινόμενο παραγόντων ισο με το μηδέν", οπότε εφαρμόζουμε την (1).
ΥΠΕΝΘΥΜΙΣΕΙΣ
Παραγοντοποίηση είναι η διαδικασία µε την οποία µία παράσταση που είναι άθροισµα µετατρέπεται σε γινόµενο παραγόντων.
Η παραγοντοποίηση είναι χρήσιµη σε
- Απλοποιήσεις,
- Εύρεση Ε.Κ.Π και Μ.Κ.∆,
- Λύση εξΙσώσεων κ.α.
Μέθοδοι παραγοντοποίησης
Μέθοδος 1η. Κοινός παράγοντας
\( \alpha x + \alpha y = \alpha (x + y)\)
Μέθοδος 2η. Kατά οµάδες
\( \alpha x + \alpha y + \beta x + \beta y =(\alpha x + \alpha y) + (\beta x + \beta y) =\)
\( = \alpha (x + y) + \beta (x + y) = (x + y)(\alpha + \beta ) \)
Μέθοδος 3η. ∆ιαφορά τετραγώνων
\(\alpha ^2-\beta ^2=(\alpha -\beta )(\alpha +\beta ) \)
Μέθοδος 4η. Άθροισµα κύβων - ∆ιαφορά κύβων
\( \alpha ^3+\beta ^3=(\alpha +\beta )(\alpha^2-\alpha \cdot \beta +\beta ^2 )\)
\( \alpha ^3-\beta ^3=(\alpha -\beta )(\alpha^2+\alpha \cdot \beta +\beta ^2 )\)
Μέθοδος 5η. Ανάπτυγµα τετραγώνου
\( \alpha ^2+2\alpha \beta +\beta ^2=(\alpha +\beta )^2 \)
\( \alpha ^2-2\alpha \beta +\beta ^2=(\alpha -\beta )^2 \)
Μέθοδος 6η. Ανάπτυγµα κύβου
\( x^3 + 3x^2y + 3xy^2 + y^3 = (x + y)^3\)
\( x^3 - 3x^2y + 3xy^2 - y^3 = (x - y)^3\)
Μέθοδος 7η. ∆ιάσπαση – προσθαφαίρεση όρου-όρων
π.χ. \( x^4 + y^4 =\)
\(=x^4 + y^4 + 2x^2y^2 - 2x^2y^2 = \)
\(=(x^2 + y^2)^2-2x^2y^2 =\)
\(= (x^2 + y2)^2- (\sqrt{2}xy)^2 =\)
\(=(x^2 + y2-\sqrt{2}xy)(x^2 + y2+\sqrt{2}xy) \)
Μέθοδος 8η. Συνδυασµός των παραπάνω μεθόδων.
ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. (Άσκηση 7 σελ. 84 Α΄ ομάδας σχολικού βιβλίου)
Να λύσετε τις εξισώσεις :
i. \( x^2(x-4)+2x(x-4)+(x-4)=0 \)
ii. \((x-2)^2-(2-x)(4-x)=0 \)
Λύση
i. \( x^2(x-4)+2x(x-4)+(x-4)=0 \Leftrightarrow \)
\( (x-4)(x^2+2x+1)=0 \Leftrightarrow \)
\( x-4=0 \) ή \( x^2+2x+1 =0 \Leftrightarrow \)
\( x=4 \) ή \( (x+1)^2 =0 \Leftrightarrow \)
\( x=4 \) ή \( x+1 =0 \Leftrightarrow \)
\( x=4 \) ή \( x=-1\)
ii. \((x-2)^2-(2-x)(4-x)=0 \Leftrightarrow \)
\((x-2)^2+(x-2)(4-x)=0 \Leftrightarrow \)
\((x-2) \left [(x-2)+(4-x) \right ] =0 \Leftrightarrow \)
\((x-2) ( x-2 + 4-x ) =0 \Leftrightarrow \)
\((x-2) ( 2x+2 ) =0 \Leftrightarrow \)
\( x-2=0 \) ή \( 2x+2 =0 \Leftrightarrow \)
\( x=2 \) ή \( 2x=-2 \Leftrightarrow \)
\( x=2 \) ή \( x=-1 \)
2. (Άσκηση 10 σελ. 84 Α΄ ομάδας σχολικού βιβλίου)
Να λύσετε τις εξισώσεις :
i. \(x^3-2x^2-x+2=0\)
ii. \(x^3-2x^2-(2x-1)(x-2)=0\)
Λύση
i. \(x^3-2x^2-x+2=0 \Leftrightarrow \)
\(x^2(x-2)-(x-2)=0 \Leftrightarrow \)
\((x-2)(x^2-1)=0 \Leftrightarrow \)
\((x-2)(x^2-1)=0 \Leftrightarrow \)
\(x-2=0 \) ή \( x^2-1 =0 \Leftrightarrow \)
\(x=2 \) ή \( x^2=1 \Leftrightarrow \)
\(x=2 \) ή \( x^2=1 \Leftrightarrow \)
\(x=2 \) ή \( \left |x \right |=1 \Leftrightarrow \)
\(x=2 \) ή \( x =1 \) ή \( x =-1 \)
ii. \(x^3-2x^2-(2x-1)(x-2)=0 \Leftrightarrow\)
\(x^2(x-2)-(2x-1)(x-2)=0 \Leftrightarrow\)
\((x-2)\left [x^2-(2x-1) \right ]=0 \Leftrightarrow\)
\( x-2 =0\) ή \( x^2- 2x+1 =0 \Leftrightarrow\)
\( x=2 \) ή \((x-1)^2 =0 \Leftrightarrow\)
\( x=2 \) ή \( x-1 =0 \Leftrightarrow\)
\( x=2 \) ή \( x=1 \)
ΚΛΑΣΜΑΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ
Για να λύσω μια κλασματική εξίσωση, δηλ. εξίσωση που έχει άγνωστο στον παρανομαστή,
Βήμα 1 : παραγοντοποιώ τους παρανομαστές και βρίσκω το ΕΚΠ τους,
Βήμα 2 : παίρνω περιορισμούς: παρονομαστές \(\neq 0\)
Βήμα 3 : πολλαπλασιάζω κάθε όρο με το ΕΚΠ ώστε να γίνει απαλοιφή παρανομαστών και λύνω την εξίσωση που προκύπτει,
Βήμα 4 : ελέγχω αν οι λύσεις που βρήκαμε ικανοποιούν τους περιορισμούς.
ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. (Άσκηση 12 σελ. 84 Α΄ ομάδας σχολικού βιβλίου)
Να λύσετε τις εξισώσεις :
i. \( \cfrac{1}{x-1}+\cfrac{1}{x+1}=\cfrac{2}{x^2-1} \Leftrightarrow \)
ii. \(\cfrac{3}{x+2}-\cfrac{2}{x}=\cfrac{x-4}{x^2+2x} \Leftrightarrow \)
Λύση
i. \( \cfrac{1}{x-1}+\cfrac{1}{x+1}=\cfrac{2}{x^2-1} \Leftrightarrow \)
\(\cfrac{1}{x-1}+\cfrac{1}{x+1}=\cfrac{2}{(x-1)(x+1)} \) (1)
EKΠ=\( (x-1)(x+1) \)
Πρέπει \( (x-1)(x+1) \neq 0 \Leftrightarrow \)
\( ( x-1\neq 0 \) και \( x+1\neq 0 ) \Leftrightarrow \)
\( ( x\neq 1\) και \( x\neq -1 ) \) (Π1)
Πολλαπλασιάζουμε κατά μέλη την (1) με το ΕΚΠ:
\(ΕΚΠ\cdot\cfrac{1}{x-1}+ΕΚΠ\cdot\cfrac{1}{x+1}=ΕΚΠ\cdot\cfrac{2}{(x-1)(x+1)} \Leftrightarrow \)
\((x-1)(x+1)\cdot\cfrac{1}{x-1}+(x-1)(x+1)\cdot\cfrac{1}{x+1}=(x-1)(x+1)\cdot\cfrac{2}{(x-1)(x+1)} \Leftrightarrow \)
\( (x+1)\cdot 1+(x-1) \cdot 1=2 \Leftrightarrow \)
\( (x+1)+(x-1)=2 \Leftrightarrow \)
\( 2x=2 \Leftrightarrow \)
\( x=1 \) απορρίπτεται λόγω των περιορισμών (Π1).
Άρα η εξίσωση είναι αδύνατη.
ii. \(\cfrac{3}{x+2}-\cfrac{2}{x}=\cfrac{x-4}{x^2+2x} \Leftrightarrow \)
\( \cfrac{3}{x+2}-\cfrac{2}{x}=\cfrac{x-4}{x(x+2)} (2)
EKΠ=\( x(x+2) \)
Πρέπει \( x(x+2) \neq 0 \Leftrightarrow \)
\( x\neq 0 \) και \( x+2\neq 0 ) \Leftrightarrow \)
\( ( x\neq 0\) και \( x\neq -2 ) \) (Π2)
Πολλαπλασιάζουμε κατά μέλη την (2) με το ΕΚΠ:
\( ΕΚΠ\cdot\cfrac{3}{x+2}-ΕΚΠ\cdot\cfrac{2}{x}=ΕΚΠ\cdot\cfrac{x-4}{x(x+2)} \Leftrightarrow \)
\( x(x+2) \cdot\cfrac{3}{x+2}-x(x+2) \cdot\cfrac{2}{x}=x(x+2) \cdot\cfrac{x-4}{x(x+2)} \Leftrightarrow \)
\( x \cdot 3 - (x+2) \cdot 2 = x-4 \Leftrightarrow \)
\( 3x - 2x-4 = x-4 \Leftrightarrow \)
\( 3x - 2x-x = 4-4 \Leftrightarrow \)
\( 0x= 0 \) ταυτότητα δηλ. η εξίσωση επαληθεύεται για κάθε \( x\epsilon \mathbb{R}-\left \{ -2, 0 \right \} \)
ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ ΜΕ ΑΠΟΛΥΤΑ
Οι εξισώσεις αυτές έχουν ή μπορούν να πάρουν μια από τις επόμενες μορφές :
Περίπτωση Α: \( \left | f(x) \right |=\alpha \)
- για \( \alpha > 0 \) δίνει \(f(x)=\alpha \) ή \(f(x)=-\alpha \)
- για \( \alpha =0 \) δίνει \(f(x)=0 \) \)
- για \( \alpha =0 \) η εξίσωση είναι αδύνατη
π.χ. Να λυθεί η εξίσωση : \( \left | 2x-1 \right |=3 \)
Λύση
\( \left | 2x-1 \right |=3 \Leftrightarrow 2x-1=3 \) ή \(2x-1=-3 \)
\( \Leftrightarrow (2x =4 \) ή \(2x =-2 )\)
\( \Leftrightarrow (x =2 \) ή \( x =-1) \)
Περίπτωση B: \( \left | f(x) \right |=\left | g(x) \right | \)
π.χ. Να λυθεί η εξίσωση : \( \left | x+3 \right |=3\left | x-2 \right | \)
Λύση:
\( \left | x+3 \right |=3\left | x-2 \right |\Leftrightarrow \) \( \left | x+3 \right |= \left |3 (x-2) \right |\Leftrightarrow \)
\( \Leftrightarrow x+3 = 3 (x-2) \) ή \( x+3 = -3 (x-2) \Leftrightarrow \)
\( \Leftrightarrow x+3 = 3x-6 \) ή \( x+3 = -3x+6 \Leftrightarrow \)
\( \Leftrightarrow x-3x=-6-3 \) ή \( x+3x =6-3 \Leftrightarrow \)
\( \Leftrightarrow -2x=-9 \) ή \( 4x =3 \Leftrightarrow \)
\( \Leftrightarrow x=\cfrac{ 9}{ 2} \) ή \( x =\cfrac{3}{4} \)
Περίπτωση Γ: \( \left | f(x) \right |= g(x) \)
Για να μην είναι αδύνατη η εξίσωση, πρέπει \( g(x) \geq 0\). Τότε η εξίσωση γράφεται
\( \Leftrightarrow f(x) = g(x)\) ή \(f(x) = -g(x)\)
π.χ. Να λυθεί η εξίσωση : \( \left | 2x-2 \right |=x-2\)
Λύση
Πρέπει \( x-2\geq 0\Leftrightarrow x\geq 2 \)
Έτσι για \( x\geq 2 \) έχω :
\( \left | 2x-2 \right |=x-2\Leftrightarrow \left\{\begin{matrix}
2x-1=x-2 \Leftrightarrow 2x-x=1-2 \\ ή \\
2x-1=-(x-2)\Leftrightarrow 2x-1=-x+2
\end{matrix}\right. \)
\( \Leftrightarrow \left\{\begin{matrix}
x=-1 \\ ή \\
2x+x=1+2\Leftrightarrow 3x=3\Leftrightarrow x=1
\end{matrix}\right. \)
Περίπτωση Δ: \( \left | f(x) \right |= \left | g(x) \right | +h(x) \)
Σε αυτή την περίπτωση:
- βρίσκω τις ρίζες των εξισώσεων \(f(x) = 0\) και \(g(x) =0\),
- φτιάχνω πίνακα προσήμων των παραστάσεων \(f(x) \) και \(g(x) \)
- διακρίνω περιπτώσεις για τα αντίστοιχα διαστήματα
π.χ. Να λυθεί η εξίσωση : \( \left | x+2 \right |=2\left | x-1 \right |+1\)
Λύση
Για την εξίσωση \( \left | x+2 \right |=2\left | x-1 \right |+1 \) (1) θα βρώ τους αριθμούς που μηδενίζουν τα περιεχόμενα των απολύτων:
Έχω : \( x+2=0\Leftrightarrow x=-2\) και
\( x-1=0\Leftrightarrow x=1\)
Φτιάχνω πίνακα προσήμων των παραστάσεων \(x+2 \) και \( x-1 \):
Διακρίνουμε τις περιπτώσεις :
- Αν \( x\in \left ( -\infty ,-2 \right ) \), η (1) γίνεται:
\( -(x+2)=-2(x -1)+1\Leftrightarrow -x-2=-2x+2+1 \)
\(\Leftrightarrow -x+2x=2+2+1\)
\(\Leftrightarrow x=5 \) απορρίπτεται διότι \( 5\notin \left ( -\infty ,-2 \right ) \)
- Αν \( x\in \left [ -2,1 \right )\), η (1) γίνεται :
\( x+2=-2(x -1)+1\Leftrightarrow x+2=-2x+2+1 \)
\(\Leftrightarrow x+2x=-2+2+1\)
\(\Leftrightarrow 3x=1 \)
\(\Leftrightarrow x=\cfrac{1}{3} \) δεκτή αφού\( \cfrac{1}{3} \in \left [ -2,1 \right ) \)
- Αν \( x\in \left [1,+\infty \right ) \), η (1) γίνεται :
\( x+2=2(x -1)+1\Leftrightarrow x+2=2x-2+1 \)
\(\Leftrightarrow x-2x=-2-2+1\)
\(\Leftrightarrow -x=-3 \)
\(\Leftrightarrow x=3 \) δεκτή αφού\( 3 \in \left [1,+\infty \right ) \)