Μάθημα : ΑΕ Γλώσσα Α Γυμνασίου

ανάγνωση Οδύσσειας

βασικοί κανόνες τονισμού μέσα από στιχους και τραγούδι!

Α. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις βρες και γράψε τη λήγουσα, την παραλήγουσα, την προπαραλήγουσα.

πολλά:                                                       καί:                                                    Ἀθηναῖος:

γυμνάσιον:                                               τράπεζα:                                            βουλή:

Β.  Τα τονικά σημάδια είναι η οξεία (΄), η βαρεία (`)-δε την χρησιμοποιούμε όταν γράφουμε εμείς , μόνο στα τυπωμένα βιβλία τη βλέπουμε- και η περισπωμένη (῀)

• Οι κανόνες

1. Καμιά λέξη της αε (όπως και της νε) δεν τονίζεται πάνω από την προπαραλήγουσα. Άρα τονίζεται ή στη λήγουσα ή στην παραλήγουσα ή στην προπαραλήγουσα. Υπάρχουν ελάχιστες που δεν έχουν τόνο (πχ το άρθρο ὁ,ἡ) ή χάνουν τον τόνο τους (πχ τις=κάποιος)
2. Όταν η λήγουσα είναι μακρά δεν μπορεί να τονιστεί η προπαραλήγουσα. Κι αντίστροφα, αν είναι η λήγουσα βραχεία μπορεί να τονιστεί η προπαραλήγουσα. Δεσμευτικός κανόνας για πολλούς τύπους των κλιτών λέξεων.

Βάλε ένα σημάδι πάνω στη συλλαβή που τονίζεται κι εξήγησε το γιατί

γυμνασιον            γυμνασιου            βεβαιως         λυετε     παρασκευαζω     ἐνομισα 

3. Η προπαραλήγουσα όταν τονίζεται παίρνει πάντοτε οξεία (΄)

4 Όλες οι βραχείες συλλαβές που τονίζονται παίρνουν οξεία (΄) σε όποια συλλαβή κι αν τονίζονται

πονος      ἐργον     πολλοι     τιμαι        λαβε      ὁδον      ἐξοδος

5. Η μακρά παραλήγουσα που τονίζεται παίρνει

α. οξεία, όταν η λήγουσα είναι μακρά (μακρό προ=μπροστά από μακρού οξύνεται)

β. περισπωμένη, όταν η λήγουσα είναι βραχεία (μακρό προ βραχέος περισπάται)

τόνισε: δημων,      δημον,      δημοι,     δημοις,     δενδρον,     δενδρου,     ἀκουω,     πλεω,     ταυρος,       ποντος

6. Η μακρά λήγουσα των ονομάτων που τονίζεται παίρνει

α. οξεία στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική  ενικού και πληθυντικού

β. περισπωμένη στη γενική και δοτική ενικού και πληθυντικού

μαθητης,     μαθητήν,     μαθητου(γεν.),   μαθητῃ (δοτική),    ἀγρους,    νυκτος,   θεε.

Σύμφωνα με τους παραπάνω κανόνες

• τι τόνο παίρνει η προπαραλήγουσα;

1. αν είναι βραχεία
2. αν είναι μακρά

• τι τόνο παίρνει η παραλήγουσα;

1. αν είναι βραχεία
2. αν είναι μακρά

• τι τόνο παίρνει η λήγουσα;

1. αν είναι βραχεία
2. αν είναι μακρά

Τι προσέχω όταν πρόκειται να τονίσω

1. την προπαραλήγουσα: κοιτάζω αν με αφήνει η λήγουσα να την τονίσω δηλ.

αν είναι μακρά  με αφήνει        ναι     όχι        

αν είναι βραχεία  με αφήνει        ναι     όχι

2. την παραλήγουσα: κοιτάζω αν είναι μακρά ή βραχεία

                                       αν είναι βραχεία βάζω 

                                       αν είναι μακρά κοιτάζω τη λήγουσα, αν είναι μακρά ή βραχεία

                                                          αν είναι μακρά βάζω

                                                          αν είναι βραχεία βάζω

3. τη λήγουσα: κοιτάζω αν είναι βραχεία ή μακρά

                                αν είναι βραχεία βάζω

                                αν είναι μακρά   κοιτάζω την πτώση

                                                αν είναι ον-αιτ-κλητ  βάζω

                                                αν είναι γεν-δοτική βάζω

Εξήγησε με τους κανόνες (βάζοντας το κατάλληλο νούμερο) τους τόνους των λέξεων

Θεός          θεόν            θεῶν             καί               ἄνθρωπος              ἀνθρώπου          ἄνθρωποι             ἀνθρώποις         ὅπλον            ὅπλων            Ἀθηναῖος             Ἀθηναίου             Ἀθηναίοις            Ἀθηναῖοι        

video ekdilwsis