Μάθημα : ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Ε

Κωδικός : 9150137131

9150137131  -  ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΓΡΙΟΥ

Μάθημα

Ενότητες

 

εικόνα για τα βασικά χαρακτηριστικά ενός χάρτη
εικόνα για το υπόμνημα του χάρτη

 

 

εικόνα

Εικόνα 3.1: Χάρτης Πελοποννήσου

 

Γνωρίζουμε ότι κάθε άνθρωπος έχει την ταυτότητά του, η οποία περιέχει ορισμένα στοιχεία που αφορούν αποκλειστικά τον ίδιο, τον κάτοχο της ταυτότητας. Με την ίδια λογική φτιάχνουμε και την ταυτότητα κάθε χάρτη, έτσι ώστε όταν τον χρειαζόμαστε να ξέρουμε πώς θα τον αναζητήσουμε.

εικόνα
Kεφάλαιο 3ο

 

εικόνα
Γνωρίζοντας τα στοιχεία που περιλαμβάνει η ταυτότητα ενός ανθρώπου, ας συζητήσουμε τον τίτλο του μαθήματος. Ποια στοιχεία νομίζετε ότι θα πρέπει να περιλαμβάνει η ταυτότητα του χάρτη; Βρείτε αυτά τα στοιχεία στο χάρτη της Πελοποννήσου στην εικόνα 3.1.

 

Ο τίτλος του χάρτη

εικόνα

Εικόνα 3.2: Παιδιά σκυμμένα στο χάρτη σχεδιάζουν εκδρομή


εικόνα
Συζητήστε ποιους χάρτες θα χρειαστείτε, για να σχεδιάσετε το πρόγραμμα μιας εκπαιδευτικής εκδρομής στην Πελοπόννησο. (Μην ξεχνάτε ότι οι εκπαιδευτικές εκδρομές, εκτός από διασκέδαση, περιλαμβάνουν ξεναγήσεις σε ιστορικούς, αρχαιολογικούς, θρησκευτικούς, παραδοσιακούς, περιβαλλοντικής ομορφιάς και άλλους χώρους).

   Για να ζητήσετε από τη Διεύθυνση του σχολείου τους χάρτες που θα χρησιμοποιήσετε, πρέπει να ξέρετε τον τίτλο του κάθε χάρτη. Ο τίτλος είναι μια χαρακτηριστική φράση, η οποία δηλώνει το περιεχόμενο του χάρτη και επομένως αποτελεί στοιχείο της ταυτότητάς του.


εικόνα

 



Το υπόμνημα του χάρτη


εικόνα
Ο χάρτης της εικόνας 3.1 έχει ένα πλαίσιο με ορισμένα σύμβολα. Συζητήστε με την ομάδα σας και σημειώστε σε ποιο πραγματικό στοιχείο νομίζετε ότι αντιστοιχεί το κάθε σύμβολο πάνω στο χάρτη.

Ο χάρτης είναι ένα «εργαλείο» που μας δίνει πληροφορίες για έναν τόπο. Για να απεικονίζουμε ευκολότερα αυτές τις πληροφορίες, χρησιμοποιούμε αντί για λέξεις σύμβολα και χρώματα, το καθένα από τα οποία αντιστοιχεί σε ένα συγκεκριμένο στοιχείο του τόπου που απεικονίζει ο χάρτης. Τα σύμβολα και τα χρώματα αυτά σχηματίζουν ένα «χαρτογραφικό αλφάβητο», με το οποίο μπορούμε να «διαβάζουμε»τους χάρτες σε όποια γλώσσα κι αν είναι γραμμένοι και αποτελούν το υπόμνημα του χάρτη.

εικόνα
Kεφάλαιο 3ο

 

εικόνα

Εικόνα 3.3α: Σύμβολο στο χάρτη           Εικόνα3.3β: Σύμβολο στο χάρτη         Εικόνα 3.3γ: Σύμβολο στο χάρτη      


Ας συζητήσουμε τώρα τις ερμηνείες που η κάθε ομάδα έδωσε στα σύμβολα του χάρτη της Πελοποννήσου, για να συμπληρώσουμε στο πλαίσιο της εικόνας 3.1 τις ερμηνείες των συμβόλων, δηλαδή να κατασκευάσουμε το υπόμνημα του χάρτη.  εικόνα
εικόνα

Γεωγραφικό γλωσσάριο

Τίτλος χάρτη: η ονομασία του χάρτη που δηλώνει το περιεχόμενό του

Yπόμνημα χάρτη: σημείωμα, όπου ερμηνεύονται διάφορα στοιχεία ενός χάρτη

εικόνα

Oμαδική δραστηριότητα (προαιρετική) εικόνα εικόνα

Με τις ομάδες μας μοιραζόμαστε θεματικούς χάρτες της Ελλάδας, στους οποίους δεν αναγράφονται ο τίτλος και το υπόμνημα. Με βάση τα σύμβολα που περιέχουν οι χάρτες θα διαμορφώσουμε τον τίτλο και το υπόμνημα του κάθε χάρτη.

 

 Aν θέλεις, διάβασε κι αυτό...

Ο Χάρτης της Γης… ένας άλλος «χάρτης»

Είμαστε η Γη, οι άνθρωποι, τα φυτά και τα ζώα, οι βροχές και οι ωκεανοί, τα θαλάσσια ρεύματα
και η ανάσα του δάσους.
Τιμάμε τη Γη, σπίτι όλων των οργανισμών.
Σεβόμαστε και αγαπάμε την ομορφιά της Γης…
Παρά τις διαφορές μας είμαστε όλοι κάτοικοι αυτής της Γης…
Αποτελούμε όλοι το Χάρτη της Γης…


      (Μεταφρασμένο απόσπασμα από κείμενο των μη κυβερνητικών οργανώσεων, που κατατέθηκε στην Παγκόσμια

                                                                                                         Συνδιάσκεψη για το περιβάλλον, στο Ρίο, τον Ιούνιο του 1992)

 

εικόνα

εικόνα

 

Η κλίμακα του χάρτη εικόνα

 


Η Σπάρτη και η Αθήνα, δύο πόλεις-κράτη της αρχαιότητας, οι οποίες όπως γνωρίζουμε είχαν έντονη αντιπαλότητα μεταξύ τους, άραγε απέχουν πολύ η μία από την άλλη; Ας τις εντοπίσουμε στο χάρτη της Ελλάδας (εικόνα 4.1), για να βρούμε τη μεταξύ τους απόσταση σε ευθεία γραμμή.
εικόνα
Kεφάλαιο 4ο

 

Στο χάρτη η απόσταση μεταξύ Σπάρτης και Αθήνας είναι μερικά εκατοστά, δηλαδή πολύ μικρότερη από την πραγματική απόσταση που έχουν οι δύο πόλεις στην επιφάνεια της Γης.

Ο χαρτογράφος, για να μπορέσει να τοποθετήσει μια περιοχή της Γης πάνω σε ένα χάρτη, τη σχεδιάζει πολύ μικρότερη από το μέγεθος που έχει στην πραγματικότητα. Τη σχεδιάζει δηλαδή υπό κλίμακα. Στο χώρο του υπομνήματος του χάρτη υπάρχει ένα κλάσμα με μεγάλο παρανομαστή, ο οποίος μας πληροφορεί πόσες φορές είναι μικρότερη η περιοχή στο χάρτη από ό,τι είναι στην επιφάνεια της Γης. Για παράδειγμα κλίμακα 1/1.000.000 δηλώνει ότι απόσταση ενός εκατοστού επάνω στο χάρτη αντιστοιχεί με απόσταση ενός εκατομμυρίου εκατοστών στο έδαφος.

εικόνα

Στον παραπάνω «χάρακα» διακρίνουμε μία ευθεία γραμμή με εναλλαγή λευκού και μαύρου χρώματος. Η εναλλαγή γίνεται κάθε 10 χμ., αφού η κλίμακα είναι 1:1.000.000.

Η κλίμακα ενός χάρτη είναι ένας αριθμός που δείχνει πόσες φορές είναι μικρότερη μια περιοχή πάνω στο χάρτη από το μέγεθός της στην επιφάνεια της Γης.


Χρησιμοποιώντας την κλίμακα που υπάρχει στο χάρτη της εικόνας 4.1 ας βρούμε την πραγματική απόσταση Σπάρτης-Αθήνας. εικόνα

εικόνα
Στους χάρτες της εικόνας 4.2 απεικονίζεται η περιοχή του Γυθείου. Ποιον χάρτη θα επιλέξετε, για να πάρετε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για την πόλη του Γυθείου;

εικόνα

Εικόνα 4.2α: Tο Γύθειο σε οδικό χάρτη

εικόνα

Εικόνα 4.2β: Tο Γύθειο στον γεωμορφολογικό χάρτη

 

 

 

εικόνα
Kεφάλαιο 4ο

 

Kάθε χάρτης μάς δίνει λιγότερες ή περισσότερες πληροφορίες για την περιοχή του Γυθείου. Όταν ο χάρτης δείχνει πολλές λεπτομέρειες, λέμε ότι η κλίμακά του είναι μεγάλη (ο παρανομαστής μικραίνει), ενώ όταν η κλίμακα μικραίνει (ο παρονομαστής μεγαλώνει), ο χάρτης μάς δείχνει λιγότερες λεπτομέρειες. εικόνα


εικόνα


Βρείτε ποιος από τους χάρτες της εικόνας 4.2 έχει τη μικρότερη κλίμακα.

εικόνα

Γεωγραφικό γλωσσάριο

Κλίμακα: είναι ένας αριθμός που δηλώνει πόσες φορές μικρότερη είναι μία απόσταση πάνω στο χάρτη από την πραγματική της απόσταση στο έδαφος

Χαρτογράφος: ο επιστήμονας που ασχολείται με την κατασκευή των χαρτών

εικόνα
Oμαδική δραστηριότητα (προαιρετική)

Με τις ομάδες μας κατασκευάζουμε χάρτες της περιοχής μας με διαφορετικές κλίμακες, αναφέροντας σε τι εξυπηρετεί ο κάθε χάρτης.

 

Aν θέλεις, λύσε αυτή την άσκηση...

Και λίγο μαθηματικά…

Χρησιμοποίησε το χάρτη της εικόνας 4.1 για να βρεις πόσο απέχει η Λάρισα από τη Φλώρινα και το Μεσολόγγι. Αρχικά με το υποδεκάμετρο θα μετρήσεις πόσα εκατοστά απέχουν οι δύο πόλεις πάνω στο χάρτη. Στη συνέχεια τον αριθμό που θα βρεις θα τον πολλαπλασιάσεις με το 3.000.000 (θυμήσου την κλίμακα). Ο αριθμός που θα βρεις από τον πολλαπλασιασμό είναι η πραγματική απόσταση. Επειδή ο αριθμός που βρήκες είναι πολύ μεγάλος, σου προτείνουμε να τον κάνεις μικρότερο (υπολόγισε την απόσταση σε χιλιόμετρα). Είναι σίγουρο πως ξέρεις!

 

Οι συγγραφείς

 

 

 

 

 

 

εικόνα να βρίσκετε τη θέση της Ελλάδας στο χάρτη
     των Βαλκανίων, της Ευρώπης και της Γης
εικόνα τα σύνορα της Ελλάδας

 

 
εικόνα

Εικόνα 7.1: Παγκόσμιος χάρτης εικόνα εικόνα


εικόνα
Παρατηρήστε τον παγκόσμιο χάρτη της εικόνας 7.1 και βρείτε σε ποια ήπειρο ανήκει η Ελλάδα.

 

Παρατηρώντας το διπλανό χάρτη ας καθορίσουμε τη γεωγραφική θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη. εικόνα

 

 

 

Εικόνα 7.2: Πολιτικός χάρτης της Ευρώπης

εικόνα
εικόνα
Kεφάλαιο 7ο

 

εικόνα
Στον παρακάτω χάρτη βρείτε τα κράτη της Βαλκανικής χερσονήσου, με τα οποία συνορεύει η χώρα μας και ορίστε τη θέση της Ελλάδας στη χερσόνησο αυτή. Ποια μεγάλη θάλασσα βρέχει τη νότια πλευρά της χώρας μας;

εικόνα

Εικόνα 7.3: Πολιτικός χάρτης Βαλκανικής Χερσονήσου εικόνα εικόνα

Βλέπουμε ότι η Ελλάδα είναι ένα κομμάτι της Ευρώπης, αφού βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της και θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το ακρωτήριο της Βαλκανικής χερσονήσου. Ανατολικά, δυτικά και νότια βρέχεται από τη Μεσόγειο Θάλασσα, η οποία χωρίζει την Ευρώπη από την Αφρική.

Η γεωγραφική αυτή θέση έδωσε στη χώρα μας τη δυνατότητα να είναι ο σύνδεσμος της Ευρώπης με τις χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Οι χερσαίες και οι θαλάσσιες συγκοινωνίες και οι μεταφορές των προϊόντων μεταξύ των τριών αυτών ηπείρων γίνονται διά μέσου της ηπειρωτικής Ελλάδας ή των θαλασσών της. εικόνα

Στις χώρες που υπάρχουν γύρω μας ζουν άνθρωποι που μιλούν διαφορετικές γλώσσες, έχουν διαφορετικές θρησκείες, διαφορετικές συνήθειες και πολιτισμό. Δηλαδή στη χώρα μας ο πολιτισμός μας συναντά πολιτισμούς από την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. Στο πέρασμα των αιώνων αναπτύξαμε σχέσεις με τους λαούς αυτούς και πολλές συνήθειές τους έγιναν και δικές μας. Πολλά στοιχεία των πολιτισμών τους βρίσκονται στη γλώσσα μας, στη μουσική μας και στις παραδόσεις μας, όπως βέβαια και δικά μας πολιτιστικά στοιχεία έχουν αφομοιωθεί από εκείνους. εικόνα

 


 

Επίνειο: λιμάνι που εξυπηρετεί τις ανάγκες μιας ηπειρωτικής πόλης (θαλάσσιες συγκοινωνίες, μεταφορές κ.λπ.)

Το επίνειο

Επίνειο < επί + ναυς (=πλοίο)

Όλες οι ανεπτυγμένες ηπειρωτικές πόλεις που δεν είναι παραθαλάσσιες έχουν κοντά τους ή δίπλα τους ένα επίνειο, ένα λιμάνι για να εξυπηρετούνται από πλευράς θαλάσσιων συγκοινωνιών.

 

Η Αθήνα δεν είναι παραθαλάσσια πόλη. Για ό,τι έχει σχέση με θάλασσα εξυπηρετείται από το λιμάνι του Πειραιά. Ο Πειραιάς, λέμε, είναι το επίνειο της Αθήνας.

 

Με τον ίδιο τρόπο,

Το Γύθειο είναι το επίνειο της Σπάρτης,

Η Στυλίδα είναι το επίνειο της Λαμίας,

Το Ναύπλιο είναι το επίνειο του Άργους,

του Πύργου Ηλείας το Κατάκολο

Προσπαθήστε να εντοπίσετε σε ποιες περιοχές παρατηρείται η μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού.

Η χώρα μας στο μεγαλύτερο μέρος της βρέχεται από θάλασσα και γι' αυτό από τους αρχαίους χρόνους η ζωή των Ελλήνων είναι δεμένη με αυτήν. Προτιμούσαν να ιδρύουν τις πόλεις τους στα παράλια, ώστε να μπορούν να αναπτύσσουν το εμπόριο και την επικοινωνία με τους άλλους λαούς. Έτσι πολλές και μεγάλες πόλεις, τα λιμάνια της χώρας μας, παρουσιάζουν αξιόλογη οικονομική ανάπτυξη. Σ' αυτό βοήθησαν και οι ήπιες κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στις παραθαλάσσιες περιοχές.

Οι μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας

εικόνα

 

 
 

Η Ελλάδα έχει δύο μεγάλες οροσειρές:

Της Πίνδου και

Της Ροδόπης

 

Σχηματίζουν μεταξύ τους το γράμμα Γ

Η μεγαλύτερη οροσειρά της χώρας μας είναι η Πίνδος με ψηλότερη κορυφή το Σμόλικα (2.637 μ.).

 Αποτελεί συνέχεια των Δειναρικών Άλπεων που βρίσκονται στην Κροατία. Ξεκινά από τα σύνορα της χώρας μας με την Αλβανία, διασχίζει την Ήπειρο και τη Στερεά Ελλάδα ,  ενώ πολλοί υποστηρίζουν πως τα βουνά της Πελοποννήσου και της Κρήτης αποτελούν συνέχεια της Πίνδου.

 

Η οροσειρά της Ροδόπης εκτείνεται κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων. Χαρακτηριστικό της οροσειράς είναι ο μεγάλος αριθμός των κορυφών με χαμηλό υψόμετρο.

Ψηλότερη κορυφή (εντός ελληνικού εδάφους) είναι η Δελημπόσκα (1.953 μ.) στο νομό Δράμας.

Σύμφωνα με τη μυθολογία το όνομά της το πήρε από τη βασίλισσα της Θράκης Ροδόπη, την οποία οι θεοί μεταμόρφωσαν σε βουνό, για να τιμωρήσουν την αλαζονεία της.Την οροσειρά της Ροδόπης διασχίζει ο ποταμός Νέστος με τους δεκάδες παραποτάμους του.

 

 

 

Το ψηλότερο βουνό της πατρίδας μας είναι ο Όλυμπος, γνωστός σε όλον τον κόσμο από την ελληνική μυθολογία. Κατά τους αρχαίους Έλληνες ήταν κατοικία των Θεών. Βρίσκεται στα όρια της Μακεδονίας με τη Θεσσαλία και η ψηλότερη κορυφή του, ο Μύτικας, φτάνει 2.917 μ.

 

 

 

 

 

από 8/1/21

Ημερολόγιο

Προθεσμία
Γεγονός μαθήματος
Γεγονός συστήματος
Προσωπικό γεγονός

Ανακοινώσεις

Όλες...
  • - Δεν υπάρχουν ανακοινώσεις -