Μπ. Μπρεχτ, Για τον όρο μετανάστες- ΝΕ Γραμματεία Β Γυμνασίου

Ιστορικά συμφραζόμενα =Το ποίημα γράφτηκε το 1937 στη Δανία, όταν ο ποιητής ήταν αυτοεξόριστος λόγω των χιτλερικών, που είχαν αρχίσει τις διώξεις πολιτών και πνευματικών ανθρώπων.

Περιεχόμενο ποιήματος: πολιτικό= Πολιτικοί πρόσφυγες που περιμένουν την πτώση του τυραννικού καθεστώτος για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Θεματική διάρθωση –απόδειξη του πολιτικού περιεχομένου

• Διαμαρτυρία-ένσταση ποιητή για τον όρο «μετανάστες», που προτιμούσε το χιτλερικό καθεστώς για να μετριάσει την εντύπωση των διώξεων
• Επισήμανση του όρου «πολιτικός πρόσφυγας»-φυγάς
• Επαγρύπνηση εξόριστων για τα δεινά από τους χιτλερικούς
• Η αυτοεξορία τρανή απόδειξη των αποτρόπαιων χιτλερικών εγκλημάτων
• Διακήρυξη πίστης για την επιστροφή στην πατρίδα και τη «συντριβή» του ναζιστικού καθεστώτος
• Αντίσταση κατά της τυραννίας και πίστη στην τελική δικαίωση
• Πολιτικής σημασίας η πράξη των προσφύγων να εγκαταλείψουν την πατρίδα, αλλά να ζουν κοντά στα σύνορα

[ Όσοι χαρακτηρίζονται μετανάστες φεύγουν εθελουσίως από την πατρίδα τους στην αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής, ενώ εκείνοι έφυγαν κρυφά από την Γερμανία για να αποφύγουν τις σκληρές πολιτικές διώξεις και να γλυτώσουν τη ζωή τους από τη βία των Ναζί. Αντίθετα με τους οικονομικούς και άλλους μετανάστες που απομακρύνονται από την πατρίδα τους σε αναζήτηση καλύτερης τύχης, εκείνοι επιλέγουν να μείνουν κοντά στα γερμανικά σύνορα με την ελπίδα ότι θα νιώθουν περισσότερο κοντά στην πατρίδα, μετριάζοντας τα βαριά συναισθήματα της εξορίας και της νοσταλγίας και διατηρώντας την επικοινωνία με τον τόπο και τους ανθρώπους τους, με στόχο την πιο άμεση παρέμβαση στις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις. Επιλέγοντας να μένουν κοντά στα σύνορα παρακολουθούν τα γεγονότα και παραστέκονται όσο μπορούν στη σκληρή πραγματικότητα της πατρίδας τους. Θύματα αλλά και βουβοί μάρτυρες της ναζιστικής θηριωδίας, οι οποίοι, παρά τις πληγές, την ηθική διάψευση και τη χαμηλή τους αυτοεκτίμηση, έχουν αποφασίσει να αγωνιστούν με ιδεολογική συνέπεια και ενότητα στο πλευρό όλων όσοι μάχονται για την επικράτηση της ανθρωπιάς και της κοινωνικής δικαιοσύνης, εναντίον του βάρβαρου ναζιστικού καθεστώτος που επιβλήθηκε στην πατρίδα τους και επιζητεί να δυναστεύσει τον κόσμο.

Στ.8, 18, 20,22-23: Με αυτές τις εκφράσεις ο ποιητής υπαινίσσεται την απάνθρωπη και εγκληματική χιτλερική κτηνωδία. Αυτό που επικρατεί στη Γερμανία αποτελεί ντροπή για τη χώρα και όνειδος για όλο τον πολιτισμένο κόσμο.

Η τελευταία φράση δείχνει τη δέσμευση, το πείσμα και την απόφαση για αγώνα όλων των δημοκρατικών αντιφρονούντων Γερμανών να αντισταθούν για να εμποδίσουν την επέλαση του ναζισμού και του εθνικοσοσιαλισμού]

Αφήγηση-Αφηγητής

• Χρήση α πληθυντικού προσώπου, εκπροσωπεί ομάδα ανθρώπων, τους πολιτικούς πρόσφυγες
• Ο ποιητής συμμετέχει στα γεγονότα

[εμείς: Ο ποιητής μιλά ως εκπρόσωπος (εμείς)των αντιφρονούντων δημοκρατικών Γερμανών που εξορίστηκαν από τους Ναζί ή αυτοεξορίστηκαν για να γλυτώσουν από τη θηριωδία τους. Άρα ο αφηγητής είναι ομοδιηγητικός ,αφηγείται σε α΄ γραμματικό πρόσωπο συμμετέχοντας στα δρώμενα. Υπάρχουν αυτοβιογραφικά/βιωματικά στοιχεία. Εσωτερική οπτική γωνία (εσωτερική εστίαση)].

Ύφος

• Ρεαλιστική γραφή
• Δεν κατονομάζει πρόσωπα, χώρα, πολιτικό σύστημα, εκφραστική λιτότητα - υπονοούνται από την περιγραφή και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους
• Τόνος αυστηρός, αποφασιστικός, επικριτικός
• Εικόνες παραστατικές από τη ζωή των προσφύγων κοντά στα σύνορα με ζωντάνια.

Στιχουργική

Η στιχουργία είναι ελεύθερη (χωρίς μέτρο, ομοιοκαταληξία, ίσο αριθμό συλλαβών, χωρίς στροφές και στροφικές ενότητες).

Συναισθήματα -Ήθος

Η χρήση των τριών μετοχών «προσμένοντας, καραδοκώντας, πνίγοντας»  το επίθετο «ασύχαστοι» και η τετραπλή επανάληψη της λέξης «τίποτα» εστιάζουν στα συναισθήματα και στο ήθος: Διαρκής εγρήγορση κι ετοιμότητα, πόνος, εναγώνια προσμονή, νοσταλγία, μνήμη και ιδεολογική  συνέπεια στα δημοκρατικά ιδεώδη και την ελευθερία, αγωνιστικότητα, θάρρος, αντοχή στα δεινά, αντίσταση στη ναζιστική προπαγάνδα, μάρτυρες της ντροπής που πνίγει τη χώρα τους, πίστη για κατάρρευση του απάνθρωπου ναζιστικού καθεστώτος και τη δικαίωση. Η σιωπή που επικρατεί στα εδάφη που έχει αυτοεξοριστεί ο ποιητής και άλλοι αντιφρονούντες, έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα ουρλιαχτά των αιχμαλώτων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στην πατρίδα τους, από τα οποία κατάφεραν να ξεφύγουν οι ίδιοι. Δεν ξεχνούν, όμως, την κατάσταση που άφησαν πίσω τους επειδή οι ίδιοι είναι πλέον ασφαλείς. Χωρίς να εφησυχάζουν, συνεχίζουν τη δική τους αντίσταση ,προσπαθούν να αφυπνίσουν και να ξεσηκώσουν τους συμπατριώτες τους κατά του βάναυσου καθεστώτος.

Εκφραστικά μέσα:

• Εικόνες και είδος
• Αντιθέσεις
• Επαναλήψεις
• Παρομοιώσεις
• Μεταφορές
• Ασύνδετο σχήμα

Υλικό στις διευθύνσεις

http://alexgger.blogspot.gr/2015/03/blog-post_6.html

http://www.os3.gr/arhive_afieromata/gr_afieromata_Brecht.html