Οι Αντωνυμίες

ΜΕΛΕΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
Οι Αντωνυμίες

Left

Σημειώσεις
Ασκήσεις
Επιμέλεια υλικού

Οι Αντωνυμίες

ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

Η Λατινική διαθέτει τις εξής κατηγορίες αντωνυμιών:

προσωπικές (pronomina personalia),
κτητικές (pronomina possessiva),
δεικτικές (pronomina demonstrativa),
οριστικές (pronomina determinativa),
αναφορικές (pronomina relativa),
ερωτηματικές (pronomina interrogativa),
αόριστες (pronomina indefinita).

Σημείωση: Θα παρουσιάσουμε μόνο τις αντωνυμίες που απαντούν στα εξεταζόμενα πανελλαδικώς κείμενα.

Η λατινική δεν διαθέτει αυτοπαθητικές και αλληλοπαθητικές αντωνυμίες. Για το πώς εκφράζεται η αυτοπάθεια και η αλληλοπάθεια συμβουλευτείτε το αντίστοιχο λήμμα του Συντακτικού του Ψηφιακού Βοηθήματος.

Προσοχή: Οι αντωνυμίες δεν διαθέτουν κλητική πτώση, όπως και στην ελληνική, με εξαίρεση τις κτητικές αντωνυμίες α΄ προσώπου meus και mea. που διαθέτουν κλητική πτώση, μόνο στον ενικό αριθμό.

Προσωπικές αντωνυμίες

Singularis Numerus
	α΄ πρόσωπο	β΄ πρόσωπο	γ΄ πρόσωπο
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	ego mei mihi me (a) me¹	tu tui tibi te (a) te¹	- sui sibi se (a) se¹

Pluralis Numerus
	α΄ πρόσωπο	β΄ πρόσωπο	γ΄ πρόσωπο
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	nos nostri, nostrum² nobis nos (a) nobis¹	vos vestri, vestrum² vobis vos (a) vobis¹	- sui sibi se (a) se¹

¹ Η αφαιρετική απαντά και απλή αλλά και εμπρόθετη, με προθέσεις που εκφέρονται με αυτήν την πτώση, όπως η πρόθεση a(b).

π.χ. Adulescentes pulchriores nobis sunt (=οι νεαροί είναι ωραιότεροι από εμάς).- απλή αφαιρετική συγκριτική
Hostes a nobis occisi sunt (=οι εχθροί σκοτώθηκαν από εμάς). –εμπρόθετος του ποιητικού αιτίου (έμψυχο)

²Ο πρώτος τύπος σε -i έχει θέση γενικής κτητικής ή αντικειμενικής και ο δεύτερος τύπος σε -um έχει θέση γενικής διαιρετικής.

Παρατηρήσεις

Η ονομαστική της προσωπικής αντωνυμίας του γ΄ προσώπου που λείπει αναπληρώνεται με την ονομαστική μιας από τις δεικτικές αντωνυμίες hic, ille, is.
Η προσωπική αντωνυμία του γ΄ προσώπου, όπως και η αντίστοιχη κτητική, λειτουργεί ως αυτοπαθητική αντωνυμία.

Κτητικές αντωνυμίες

Για έναν κτήτορα:

meus, mea, meum   δικός, -ή, -ό μου

tuus, tua, tuum   δικός, -ή, -ό σου

suus, sua, suum   δικός, -ή, -ό του

Για πολλούς κτήτορες:

noster, nostra, nostrum   δικός, -ή, -ό μας

vester, vestra, vestrum   δικός, -ή, -ό σας

suus, sua, suum   δικός, -ή, -ό τους

Οι κτητικές αντωνυμίες κλίνονται όπως τα δευτερόκλιτα επίθετα (bonus, bona, bonum και το συγκοπτόμενο pulcher, pulchra, pulchrum).
Οι μοναδικές αντωνυμίες που διαθέτουν κλητική πτώση είναι η meus και mea, μόνο στον ενικό αριθμό, όπως η οὗτος, αὕτη της αρχαίας ελληνικής. Η αντωνυμία meus σχηματίζει κλητική mi, οπότε και το όνομα που συνοδεύει την αντωνυμία τίθεται σε κλητική, ή meus οπότε και το όνομα που συνοδεύει την αντωνυμία τίθεται σε ονομαστική. Η αντωνυμία mea σχηματίζει κλητική mea.
π.χ. mi pater-12 (=πατέρα μου)
meus oculus(= μάτι μου)
mea Tertia-12 (=Τέρτιά μου)
Η κτητική αντωνυμία του γ΄ προσώπου λειτουργεί ως αυτοπαθητική αντωνυμία.

Singularis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Voc. Abl.	meus mei meo meum mi/ meus meo	mea meae meae meam (mea) meā	meum mei meo meum - meo	noster nostri nostro nostrum - nostro	nostra nostrae nostrae nostram - nostrā	nostrum nostri nostro nostrum - nostro

Pluralis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	mei meorum meis meos meis	meae mearum meis meas meis	mea meorum meis mea meis	nostri nostrorum nostris nostros nostris	nostrae nostrarum nostris nostras nostris	nostra nostrorum nostris nostra nostris

Δεικτικές αντωνυμίες

hic

haec

hoc

iste

ista

istud

ille

illa

illud

talis

tale

τριτόκλιτα

επίθετα

tantus

tanta

tantum

δευτερόκλιτα επίθετα

Singularis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	hic huius huic hunc hoc	haec huius huic hanc hac	hoc huius huic hoc hoc	ille illius illi illum illo	illa illius illi illam illā	illud illius illi illud illo

Pluralis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	hi horum his hos his	hae harum his has his	haec horum his haec his	illi illorum illis illos illis	illae illarum illis illas illis	illa illorum illis illa illis

Πρακτικός κανόνας

Η αντωνυμία iste, ista, istud κλίνεται όπως η ille, illa, illud.

Singularis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	iste istius isti istum isto	ista istius isti istam istā	istud istius isti istud isto

Pluralis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	isti istorum istis istos istis	istae istarum istis istas istis	ista istorum istis ista istis

Singularis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	talis talis tali talem tali	talis talis tali talem tali	tale talis tali tale tali	tantus tanti tanto tantum tanto	tanta tantae tantae tantam tantā	tantum tanti tanto tantum tanto

Pluralis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	tales talium talibus tales talibus	tales talium talibus tales talibus	talia talium talibus talia talibus	tanti tantorum tantis tantos tantis	tantae tantarum tantis tantas tantis	tanta tantorum tantis tanta tantis

Οριστικές αντωνυμίες

is, ea, id

Λατινικά

is, ea, id

δεικτική

επαναληπτική

eius

του

īdem, eadem, ĭdem

δεικτική

επανάληψη

ipse, ipsa, ipsum

ταυτότητα

eandem

ipsa

Singularis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	is eius ei eum eo	ea eius ei eam eā	id eius ei id eo	ipse ipsius ipsi ipsum ipso	ipsa ipsius ipsi ipsam ipsā	ipsum ipsius ipsi ipsum ipso

Pluralis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	ei (ή ii, i) eorum eis (ή iis, is) eos eis (ή iis, is)	eae earum eis (ή iis, is) eas eis (ή iis, is)	ea eorum eis (ή iis, is) ea eis (ή iis, is)	ipsi ipsorum ipsis ipsos ipsis	ipsae ipsarum ipsis ipsas ipsis	ipsa ipsorum ipsis ipsa ipsis

īdem (is + dem), eadem, ĭdem

Singularis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	īdem eiusdem eidem eundem eodem	eadem eiusdem eidem eandem eādem	idem eiusdem eidem idem eodem

Pluralis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	eidem (ή iidem, idem) eorundem eisdem (ή iisdem, isdem) eosdem eisdem (ή iisdem, isdem)	eaedem earundem eisdem (ή iisdem, isdem) easdem eisdem (ή iisdem, isdem)	eadem eorundem eisdem (ή iisdem, isdem) eadem eisdem (ή iisdem, isdem)

Παρατηρήσεις

īdem

eadem

ĭdem

Αναφορικές αντωνυμίες

qui, quae, quod

quantus, quanta, quantum

Singularis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	qui cuius cui quem quo	quae cuius cui quam quā	quod cuius cui quod quo

Pluralis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	qui quorum quibus quos quibus	quae quarum quibus quas quibus	quae quorum quibus quae quibus

Singularis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	quantus quanti quanto quantum quanto	quanta quantae quantae quantam quantā	quantum quanti quanto quantum quanto

Pluralis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	quanti quantorum quantis quantos quantis	quantae quantarum quantis quantas quantis	quanta quantorum quantis quanta quantis

Ερωτηματικές αντωνυμίες

quis, quid

quantus, quanta, quantum

Singularis Numerus
	αρσενικό + θηλυκό	ουδέτερο
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	quis cuius cui quem quo	quid cuius cui quid quo

Pluralis Numerus
	αρσενικό	θηλυκό	ουδέτερο
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	qui quorum quibus quos quibus	quae quarum quibus quas quibus	quae quorum quibus quae quibus

Προσοχή!

Αόριστες αντωνυμίες

Ουσιαστικές

επιθετικές

Ουσιαστικές

aliquis, (aliqua/ aliquae), aliquid κάποιος, κάποια, κάτι -25^1*
quidam, quaedam, quiddam κάποιος, κάποια, κάτι -45²
nemo (ne+hemo/ homo) κανένας, καμία -14,25,42
nihil (ουσιαστική αντωνυμία ουδετέρου γένους, ενικού αριθμού. Οι τύποι που λείπουν αναπληρώνονται από τη nulla res) τίποτε -14,43
neuter, neutra, neutrum κανένας από τους δύο -44³

Επιθετικές

aliqui, aliqua, aliquod κάποιος, -α, -ο -38¹
quidam, quaedam, quoddam κάποιος, -α, -ο -20²
nullus, nulla, nullum κανένας, καμία, κανένα -29,44³

quidam, quaedam, quoddam

quidam, quaedam, quiddam,

Latin Grammar

Singularis Numerus
	Ουσιαστική			Επιθετική
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	aliquis alicuius alicui aliquem aliquo	aliqua/ aliquae alicuius alicui aliquam aliquā	aliquid alicuius alicui aliquid aliquo	aliqui alicuius alicui aliquem aliquo	aliqua alicuius alicui aliquam aliquā	aliquod alicuius alicui aliquod aliquo

Pluralis Numerus
	Ουσιαστική			Επιθετική
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	aliqui aliquorum aliquibus aliquos aliquibus	aliquae aliquarum aliquibus aliquas aliquibus	aliqua/-ae aliquorum aliquibus aliqua/-ae aliquibus	aliqui aliquorum aliquibus aliquos aliquibus	aliquae aliquarum aliquibus aliquas aliquibus	aliqua aliquorum aliquibus aliqua aliquibus

Singularis Numerus
	Ουσιαστική			Επιθετική
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	quidam cuiusdam cuidam quendam quodam	quaedam cuiusdam cuidam quandam quadam	quiddam cuiusdam cuidam quiddam quodam	quidam cuiusdam cuidam quendam quodam	quaedam cuiusdam cuidam quandam quadam	quoddam cuiusdam cuidam quoddam quodam

Pluralis Numerus
	Ουσιαστική			Επιθετική
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	quidam quorundam quibusdam quosdam quibusdam	quaedam quarundam quibusdam quasdam quibusdam	quaedam quorundam quibusdam quaedam quibusdam	quidam quorundam quibusdam quosdam quibusdam	quaedam quarundam quibusdam quasdam quibusdam	quaedam quorundam quibusdam quaedam quibusdam

Singularis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	neuter neutrius neutri neutrum neutro	neutra neutrius neutri neutram neutrā	neutrum neutrius neutri neutrum neutro	nullus nullius nulli nullum nullo	nulla nullius nulli nullam nullā	nullum nullius nulli nullum nullo

Pluralis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	neutri neutrorum neutris neutros neutris	neutrae neutrarum neutris neutras neutris	neutra neutrorum neutris neutra neutris	nulli nullorum nullis nullos nullis	nullae nullarum nullis nullas nullis	nulla nullorum nullis nulla nullis

Singularis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	nemo¹ nullius nemini neminem nullo	(nemo)¹ (nullius) (nemini) (neminem) (nullā)	nihil (nil)² nullius rei nulli rei nihil (nil) nullā re

Pluralis Numerus
Nom. Gen. Dat. Acc. Abl.	nulli nullorum nullis nullos nullis	(nullae) (nullarum) (nullis) (nullas) (nullis)	nullae res nullarum rerum nullis rebus nullas res nullis rebus

nemo

nullus

nulla

nullum

nihil (nil)

nulla res

Ασκήσεις γραμματικής

Επιμέλεια: Αργυροπούλου Μαρία
Επιστημονικός έλεγχος: Κεκροπούλου Μαρία, Κοπανά Αλεξάνδρα, Ρίζου Βασιλική

Εμφάνιση Επεξήγησης Συμβόλων	Το περιεχόμενο του παρόντος ιστοχώρου υπάγεται σε Άδεια Χρήσης υπό την προϋπόθεση τηρήσεως των υποχρεώσεων που προκύπτουν από τις επεξηγήσεις των διπλανών συμβόλων. Η εν λόγω άδεια επιτρέπει στους χρήστες να κάνουν διασκευές, να τροποποιούν και να δημιουργούν παράγωγα του έργου, χωρίς να τα διαθέτουν για εμπορικούς σκοπούς, υπό την προϋπόθεση να γίνεται αναφορά στο δημιουργό και να αναδιαθέτουν το έργο με τους ίδιους ακριβώς όρους που το διαθέτει το ΙΤΥΕ, δηλαδή αναφέροντας πάντοτε τον δημιουργό του πρωτοτύπου. Το ΙΤΥΕ επιφυλάσσεται παντός νομίμου δικαιώματός του στην περίπτωση παράβασης των όρων αναδιάθεσης του έργου.
	Αναφορά Δημιουργού - Ο συγκεκριμένος όρος διευκρινίζει στο κοινό ότι μπορεί να προβαίνει σε κάθε επιτρεπόμενη ενέργεια (π.χ. αναπαραγωγή), όπως αυτή ορίζεται στην άδεια, υπό την προϋπόθεση ότι θα πραγματοποιήσει ρητή αναφορά στο δημιουργό του πρωτοτύπου.
	Μη Εμπορική Χρήση - Η εφαρμογή του συγκεκριμένου όρου επιτρέπει στους χρήστες να αναδιανέμουν, να κάνουν διασκευές, να τροποποιούν και να δημιουργούν παράγωγα του έργου μόνο για μη εμπορικούς σκοπούς.
	Παρόμοια Διανομή - Ο εν λόγω όρος επιτρέπει στους χρήστες να προβαίνουν σε κάθε επιτρεπόμενη ενέργεια, υπό την προϋπόθεση η οποιαδήποτε αναδιανομή να πραγματοποιείται με τους ίδιους ακριβώς όρους που διατίθεται και το πρωτότυπο έργο.